شمار زیادی از نظامیان خارجی در زمان مأموریت در افغانستان و یا پس از بازگشت به کشورشان از مشکلات شدید روحی و روانی رنج می‌برند در نتیجه بازگشت به زندگی عادی برای این نظامیان تبدیل به آرزو شده است.
این در حالی است که عدم سلامت روانی در بین نظامیان خارجی مستقر در افغانستان تاحدودی به یک امر عادی تبدیل شده و بسیاری از این نظامیان را چنان آزار می‌دهد که توان ادامه زندگی را ندارند و در نهایت به خودکشی دست می‌زنند.
عوامل مشکلات روانی نظامیان خارجی
مشکلات روانی نظامیان خارجی در افغانستان عوامل مختلفی دارد که تأثیرات مخرب انفجارها، کشتار غیرنظامیان افغان و عدم اطمینان از زنده ماندنشان جزء مهمترین این عوامل است.
برای انجام هر کاری، داشتن هدف عالی انگیزه بیشتری به کننده کار می‌دهد این در حالی است که نظامیان خارجی میدانند که حضور طولانی مدت آنان در افغانستان کمکی به بهبود وضعیت این کشور نمیکند و باعث کشته شدن بیشتر غیرنظامیان بی‌گناه افغان نیز می‌شود.
حال انجام کاری که خلاف اصول حقوق بشری است و هر ذهن سلیمی آن را تقبیح می‌کند چه انگیزهای برای ادامه جنگ به نظامیان خارجی در افغانستان خواهد داد؟
جنگ آمریکا در افغانستان به طولانیترین جنگ تاریخ این کشور تبدیل شده اما به باور مردم افغانستان دستاوردی جز ادامه کشتار غیرنظامیان نداشته است.
لانههای تروریسم همچنان باقیست و تروریست‌ها نیز به فعالیتهای تخریبیشان ادامه میدهند، پس دستاورد نظامیان خارجی بویژه آمریکا با توجه به حضور 12 ساله در افغانستان، چه بوده است؟
یکی دیگر از عوامل مهم بوجود آورنده مشکلات روانی در بین نظامیان خارجی، انفجارهای بسیار وحشتناک در افغانستان است.
همه روزه نظامیان خارجی برای مبارزه با مخالفان دولت افغانستان در صحنههای مختلف جنگ حضور مییابند و با انفجارهایی که تأثیر بسزایی در روان انسان دارد، مواجه می‌شوند که در نتیجه باعث افزایش مشکلات روانی نظامیان خارجی در افغانستان می‌شود.
یک شهروند افغان که در زمان وقوع یک انفجار در محل حضور داشته، چنین میگوید: شدت انفجار بگونهای بود که تا نیم ساعت در حالت بی هوشی قرار داشتم و برگشت به حالت نسبتاً عادی از لحاظ روانی تا چند روز برایم ممکن نبود.
این اظهارات فردی است که به صحنه انفجار زیاد نزدیک نبوده اما از وارد آمدن شوک بزرگی به اعصابش خبر می‌دهد در حالی که نظامیان خارجی همه روزه با چنین انفجارهایی روبرو می‌شوند پس چه انتظاری از وضعیت روانی این نظامیان می‌توان داشت.
«زمان رجبی» روانشناس افغان و فارغالتحصیل از یکی دانشگاه‌های آمریکا معتقد است که دور بودن از منزل، ترس از هر لحظه کشته شدن و انفجارها، تاثیر بسیار بدی بر روان نظامیان خارجی در افغانستان گذاشته و باعث مشکلات روانی این نظامیان شده است.
در تازهترین موارد از نتیجه مشکلات روانی، بیبیسی از خود کشی چهار نظامی کانادایی پس از بازگشت به کشورشان خبر داد.
به باور «وبستر گریفین تارپلی» نویسنده آمریکایی، نظامیان خارجی برای مدت زیادی در جنگ هستند و به طرق مختلف از نظر روانی آسیب میبینند، روحیه‌شان تضعیف می‌شود و این تضعیف روحیه، همان چیزی است که به عنوان آسیبهای اجتماعی در آنها ظهور می‌کند.
مردم افغانستان قربانی مشکلات روانی نظامیان خارجی
عملیاتهای نظامیان خارجی در افغانستان نشان می‌دهد که برای نابودسازی تروریست‌ها بایستی در برخی روستاهای افغانستان نیز عملیات انجام شود، در حالی که انجام عملیات نظامی از سوی نظامیانی که سلامت روانی ندارند باعث تلفات غیرنظامیان بی‌گناه می‌شود.
در نتیجه صدها و یا هزاران غیر نظامی افغان بر اثر جنگ نظامیان خارجی فاقد سلامت کامل روانی، کشته شده‌اند و همه روزه بر شمار این قربانیان افزوده می‌شود.
در عین حال سالهای گذشته مواردی دید شد که یک نظامی خارجی دهها غیر نظامی افغان را هدف قرار داده است.
«رابرت بیلز» نمونه عینی این گونه موارد
بیلز یکی از نظامیان آمریکا است که گفته می‌شود پس از حضور در جنگ افغانستان به مشکل روانی مبتلا شده است.
وی 2 سال پیش در منطقه «پنجوایی»، ولایت قندهار، 16 غیرنظامی افغان را که بیشتر آنها را زنان و کودکان تشکیل می‌دادند دسته جمعی به قتل رساند.
بیلز به جرم خود اعتراف کرد و در ماه ژوئن از حکم اعدام گریخت با این حال وی به انجام 30 مورد جرائم مختلفی مانند قتل عمدی 16 عیرنظامی افغان در ولسوالی پنجوایی ولایت قندهار، اعتراف کرده است.
افسردگی و نگرانی
گروه وکلای مدافع رابرت بیلز گفتند موکل‌شان پس از 3 بار حضور در جنگ عراق و یک بار در جنگ افغانستان از ضربات مغزی، نگرانی و مشکلات روانی پس از جنگ رنج میبرد.
خودکشی، گسترش بیماری‌های روانی و رفتاری در بین سربازان آمریکایی، موضوع جدیدی نیست و جدیترین اخبار در این زمینه به موج بزرگ خودکشی سربازان آمریکایی بازگشته از جنگ ویتنام در دهه 70 میلادی بر می‌گردد.
وزارت امور سربازان بازنشسته آمریکا در رابطه با این موضوع اعلام کرد که 30 درصد از سربازان بازنشسته جنگ ویتنام 10 درصد نیروهای جنگ خلیج فارس و بیش از 20 درصد نیروهای آمریکایی در افغانستان و عراق از اختلالات روانی رنج می‌برند.
تبعات و تاثیرات آشکار و نهان جنگ‌های آمریکا
بدیهی است که جنگ‌های آمریکا اثرات آشکار و پنهان فراوانی بر مردم این کشور داشته که خسارات مالی فراوان یکی از جنبه‌های آشکار این جنگ شمرده می‌شود و امروز دامنگیر خود آمریکا نیز شده است.
افول اخیر اقتصادی آمریکا و رشد سریع فقر از نتایج هزینه‌های گزاف جنگ‌های این کشور در خاورمیانه در 2 دهه گذشته ارزیابی می‌شود.
مالیات دهندگان آمریکایی در حدود 5.1 تریلیون دلار صرف جنگ‌های بی‌ثمری کرده‌اند که حتی از هزینه‌های کلان بودجه فدرال نیز بیشتر بوده است.
از سوی دیگر، تاثیر پنهان جنگ‌های آمریکا، موجب بروز مشکلات اجتماعی و روانی در جامعه این کشور شده که بر سربازان اعزامی به جنگ و خانواده‌های آنها تاثیرات قابل توجهی گذاشته است.
بالا بودن نرخ طلاق، خودکشی، اعتیاد به الکل و بیماری‌های روانی در خانواده‌های قربانیان و سربازان نیز ر‌ه‌آورد جنگ‌های بی‌حاصل آمریکا در دهه‌های اخیر بوده است.
تنش‌های بوجود آمده پس از بازگشت از جنگ در خانواده و خود این نظامیان، جزء مشخص‌ترین انواع استرس‌هاست، از سویی سربازان بایستی به نوعی با آنچه که دیده‌اند و تجربه کرده‌اند کنار بیایند؛ گاهی آنها حتی از گفت‌وگو در مورد منطقه جنگی و تجربیات اسفناک خود نیز منع می‌شوند و این کار را برای تخلیه روانی آنها، سخت‌تر می‌کند.
بازگشت به زندگی عادی برای این سربازان بدون کمک خانواده‌هایشان غیر ممکن است و از همین جا، تنش‌های پس از جنگ برای خانواده نیز آغاز می‌شود؛ خانواده با افرادی پرخاشگر و گاهی دچار ترس‌های بی‌مورد آنها روبرو می‌شوند، کابوس‌های شبانه اضطراب‌ها، خشم‌ها و بی‌حوصلگی‌های طولانی مدت، شرایطی است که خانواده‌های آمریکایی در سربازان از جنگ بازگشته، مشاهده می‌کنند.
نگاهی آماری به خودکشی سربازان آمریکایی/شمار خود کشی بیشتر از تلفات جنگ
با وجود تلاش‌ها برای کاستن از میزان خودکشی سربازان آمریکایی، این پدیده بدلیل مواجهه نظامیان با دورنمای جنگی که هرگز پایانی نخواهد داشت، همچنان روبه افزایش است.
سالانه حدود 35000 آمریکایی خودکشی می‌کنند و شمار نظامیانی که با خودکشی به زندگی خود پایان میدهند، بیشتر از شمار تلفات در میدانهای جنگ است.
شمار سربازانی که خودکشی می‌کنند به آمار تکان دهنده‌ای رسیده و به عبارت دیگر می‌توان گفت: این احتمال که یک آمریکایی به زندگی خود پایان دهد 2059 برابر بیشتر از آن است که به دست یک تروریست کشته شود.
آمار خودکشی سربازان آمریکایی در سال 2012 بالاتر از تعداد آن دسته سربازان آمریکایی است که سال 2012 در افغانستان و در جریان جنگ تحت فرماندهی آمریکا در این کشور کشته شده‌اند.
312 نظامی آمریکایی درسال 2011 در افغانستان کشته شدند، در صورتی که حدود 325 نظامی این کشور در سال 2012 خودکشی کرده‌اند.
به گزارش مرکز مدافعان حقوق بشر و بر اساس یک گزارش جدید، ثبت 161 مورد خودکشی بالقوه در سال 2013، در واقع به معنی یک مورد خودکشی در هر 18 ساعت بین نظامیان ارتش آمریکا، نظامیان ذخیره و اعضای گارد ملی این کشور است.
خلاصه عوامل خودکشی نظامیان آمریکایی
1- بی توجهی جامعه و مسئولان آمریکایی به نظامیان این کشور.
2- برخی از سربازان بازگشته از جنگ عراق و افغانستان علت اصلی خودکشی خود را نقش داشتن در جنایات علیه بشریت عنوان کرده‌اند.
3- استفاده مجدد ارتش از سربازانی که به تشخیص پزشکان دچار اختلال روانی و فشار عصبی ناشی از صدمات روحی-روانی هستند.
4- مشکلات روانی و استرس‌هایی که پس از جراحت به آنها دست داده است (بین 8 تا 20 درصد نظامیان مستقر در عراق و افغانستان از آسیب های روحی و روانی رنج می برند).
5- آسیب های مغزی و اختلالات روانی به دلیل تعداد زیاد انفجارها در عراق و افغانستان
6- بی‌پناهی و عدم حمایت دولت از این سربازان.
بسیاری از سربازان آمریکایی با آینده نامشخصی پس از پایان جنگ عراق و خروج از افغانستان روبرو هستند. دادههای موجود از سازمان سربازان پیشین آمریکا در ماه سپتامبر 2012 نشان میدهند که 26 هزار کهنه سرباز آمریکایی بیخانمان شده‌اند که احتمالا تعداد این افراد تاکنون ۲ برابر شده است و 10 هزار و 500 کهنه سرباز در خیابانها و یا در خانه های موقت زندگی می‌کنند.
رجبی روانشناس افغان بر این باور است که کشته شدن غیر نظامیان عمل ضدبشری است و دیدن آن برای هر انسانی دلخراش است، در نتیجه کشته شدن غیرنظامیان افغان بر اثر عملیات نظامیان خارجی نیز از عوامل بوجود آورنده مشکلات روانی برای آن‌هاست.
این در حالی است که اگر حضور نظامیان در افغانستان ادامه داشته باشد در نتیجه بر تلفات غیرنظامیان افزوده خواهد شد و در عین حال مشکلات روانی نظامیان خارجی مستقر در افغانستان نیز با طولانیتر شدن حضورشان در افغانستان بد و بدتر خواهد شد و در نتیجه آسیب شدیدی به این نظامیان وارد خواهد شد.